Dok čekamo da se pojavi bilo kakva zanimljivost na meteorološkim kartama - i da nagovesti prekid ove sinoptičke monotonije i prilično toplog i sušnog perioda - eto prilike da se osvrnemo na neke zanimljive klimatološke podatke koji se odnose na dolazeći zimski period godine. Nije teško primetiti i bez gledanja u podatke da smo u prethodnoj deceniji svedočili zimama koje nisu obilovale snegom i produženim periodima hladnoće. Povremenih izuzetaka od tog pravila jeste bilo, ali to vrlo malo menja sveukupan utisak. U međuvremenu su stigle i tabele sa novim klimatološkim normalama za period od 1991-2020. godine, te smo dobili priliku da ih uporedimo sa nekim prethodnim normalnim vrednostima.
Kolega Škomi je u prethodnom postu u ovoj temi napravio dobru uporednu analizu klimatoloških temperaturnih proseka za nekoliko stanica. Tu se lako uočava (manji ili veći) porast temperature u svim mesecima, odnosno sezonama, kada se uporede proseci 1961-1990. i 1991-2020. godine. Kada je u pitanju zima, evidentira se porast temperature na svim stanicama od oko 1°C.
Sada bismo mogli da vidimo šta se desilo sa snežnim pokrivačem:
Mala napomena: u tabeli je prikazan godišnji broj dana sa snežnim pokrivačem (>=1cm) u 6 UTC, a on je obično u proseku za oko 5 dana manji od ukupnog broja dana sa snežnim pokrivačem u godišnjacima RHMZ-a (zato što u je u nekim danima došlo do formiranja porkivača posle 6 UTC, tj. kasnije u toku dana, npr. popodne ili uveče). Zanimljivo je da se RHMZ ovog puta opredelio za prvu varijantu obračuna u najnovijim klimatološkim prosecima (1991-2020. godine), i evidentira godišnje 30,9 dana sa snežnim pokrivačem na Vračaru. Ako pogledamo klimatološki prosek za period 1961-1990. god, Vračar broji 42,7 dana sa snežnim pokrivačem. Međutim, ta dva broja nisu uporediva. Jer, ukoliko izračunamo prosečan broj dana sa snežnim pokrivačem u 6UTC za period od 61-90. godine, kao što vidimo u gornjoj tabeli - dobićemo ih okruglo 36.Ono što nam se možda može učiniti zanimljivim u tabeli iznad je to što zapravo imamo porast broja dana sa SP-om između perioda 1971-2000. i 1981-2010. godine. Evo i grafičkog prikaza te tabele:
Medjutim, zanimljivosti tek počinju kada se odlučimo da tridesetogodišnje periode segmentiramo na dekade (decenije), kao što se može videti u tabeli ispod:
A tu tabelu odmah prati i odgovarajući grafički prikaz, vizuelno ćemo lakše steći uvid u trend:
Period od 61-70. godine je "bez premca", uz prosečno 49 dana godišnje sa SP (u 6 UTC). Nakon toga sledi veoma oštar pad u zimama 70-ih godina, i jedino ta decenija zapravo neobično podseća na 2. deceniju 21. veka, odnosno na zime u poslednjih 10ak godina. Nakon toga, zanimljivo je da tri uzastopne decenije imamo kontinuiran porast broja dana sa SP, da bi nakon toga usledio prilično nagli pad u poslednjoj deceniji - iako ne baš tako drastičan kao kad se uporede periodi 61-70. i 71-80. godine.
Dakle, uopšte ne može da se kaže da smo u prethodnih 50-60 godina imali kontinuiranu silaznu putanju u pogledu snežnog pokrivača, kao što bi se moglo zaključiti ako posmatramo samo tridesetogodišnje periode koji se ne poklapaju (1961-1990. i 1991-2020. god). Čak naprotiv, uočavamo postepeni porast od 80ih godina pa sve do 2000-tih. Vidimo takođe da smo i pre pola veka imali značajne promene u broju dana sa SP iz decenije u deceniju (nešto slično kao kada uporedimo 1. i 2. deceniju 21. veka, s tim što je tada bio i dosta oštriji pad - sa 49 na 27 dana u proseku).
Videćemo šta će doneti 3. decenija ovog veka, ali iz pozicije zima siromašnih snegom u toku prethodne decenije - teško je zamisliti da ponovo ne krene uzlazna putanja, baš kao što je krenula nakon 70ih godina.
